Prof. Dr. Osman Metin Öztürk

Suudi Arabistan Veliaht Prensi Salman, Asya turu kapsamında Pakistan’a yaptığı ziyaretin ardından, 2 günlük ziyaret için Hindistan’a geçmiş, burada samimi bir şekilde karşılanmış.[i]

Hindistan, Keşmir’de geçtiğimiz günlerde gerçekleşen, 44 Hindistan askerinin hayatını kaybettiği bombalı saldırı için Pakistan’ı suçlamıştı. Suudi Veliaht Prensin Pakistan ve Hindistan ziyaretleri bu olaydan sonra gerçekleşiyor.

Basın toplantısında, Hindistan ile Suudi Arabistan’ın, terörizmle mücadele, denizcilik ve siber güvenlik konularında işbirliğini güçlendirme konusunda anlaştıkları; altyapı, konut sektörü ve turizm alanlarında yatırım anlaşmaları imzalandığı ifade ediliyor.

İstihbarat paylaşımı, mutabık kalınan konular arasında geçiyor. Suudi Veliaht Prensin, Hindistan için, 100 milyar dolarlık ciddi bir yatırımdan söz etmesi önemli.

Peki, bu gelişmelere/açıklamalara bakarak neler söylenebilir?

1. Suudi Arabistan’ın, aralarında sorun olan Pakistan’ın ve Hindistan’ın her ikisiyle de yakın ilişki içinde olması, kalabalık nüfusları, enerjide dışa bağımlılıkları, İslam Dünyası ve “medeniyetler çatışması” bağlamında anlamlıdır.

2. Riyad’ın Yeni Delhi açılımı, İran-Hindistan yakınlığını, hem kendisi, hem de Pakistan açısından dengelemeye hizmet edecektir.

3. Hindistan’ın ve Pakistan’ın küresel rekabeti yakından ilgilendiren iki ülke olduğu kabul edilir ise, Riyad’ın Çin ve ABD nezdinde dolaylı yollarla etkili olma peşinde olduğu söylenebilir.

4. ABD’nin artık Dünyanın en büyük enerji satıcısı olduğu düşünülürse, Riyad’ın Hindistan ile yakınlaşması, enerjide Washington-Riyad kapışmasına giden yola taş döşemek olarak görülebilir. Bu, Washington-Riyad ilişkilerinde zaten var olan bozulma potansiyelini besleyecektir.

5. Suudi Arabistan’ın “militan İslami hareketler” ile olan ilişkisine dair iddialar hatırlandığında, Riyad’ın bunu diplomaside “hem sopa, hem de havuç” olarak kullanmayı öngören bir yaklaşım içinde olduğu düşünülebilir.

Riyad, bir süredir birçok açıdan ciddi olumsuz gelişmeleri yaşamakta ya da bu gelişmelerin konusu/parçası durumundadır. Veliaht Prensin ziyareti, hem bu olumsuzlukları unutturma (üzerini örtme), hem de Riyad’ın nüfuz alanını genişletme amacını taşımaktadır.

Ne kadar becerilebilecek bu konuda fikir yürütmek bugün itibarıyla çok zor olsa da, Riyad’ın büyük oynamaya soyunmuş gözüktüğünü değerlendiriyorum. Riyad’ın bu işi, bugüne kadar, bu kadar açık oynadığını hatırlamıyorum.

osmetoz/ascmer, www.ascmer.org, 20 Şubat 2019.

[i] https://www.reuters.com/article/us-asia-saudi-india/saudi-prince-sees-useful-returns-from-expected-100-billion-investment-in-india-idUSKCN1Q90M9, 20.02.2019. https://www.yahoo.com/finance/news/saudi-prince-foresees-good-things-india-visit-overshadowed-070449129.html, 20.02.2019.